รู้หรือไม่?? ต่อ กับ แตน ต่างกันอย่างไร

ต่อ แตน ที่ต่อยเราเป็นตัวผู้หรือตัวเมีย

ต่อ แตน สร้างสมดุลให้กับโลกได้อย่างไร

ไปติดตามกันเลย...

            ต่อและแตนเป็นแมลงที่มีวิวัฒนาการยาวนานมาตั้งแต่ประมาณ 140 ล้านปี หลังยุคไดโนเสาร์ล่มสลาย จากแมลงที่ดำรงชีวิตแบบโดดเดี่ยววิวัฒนาการขึ้นเป็นแมลงที่มีสังคม มีการสร้างรังอยู่กันเป็นครอบครัวขนาดใหญ่ และมีจำนวนชนิดมากถึง 4,500 สายพันธุ์ นอกจากนี้ ต่อและแตนยังเป็นต้นวิวัฒนาการของผึ้ง และมด ซึ่งเป็นแมลงที่มีความเป็นสังคมเช่นเดียวกัน

                แล้วเราจะแยกฝาแฝดอย่างต่อและแตนได้อย่างไร

                ต่อและแตนมีลักษณะรูปร่าง หน้าตาที่ค่อนข้างคล้ายคลึงกันจนเรียกได้ว่าเป็นแฝดคนละฝา แต่ขนาดของต่อและแตนมีความแตกต่างกัน โดยต่อจะมีขนาดใหญ่กว่าแตน คือมีความยาวลำตัวตั้งแต่ 1.5 เซนติเมตรขึ้นไป ในขณะที่แตนจะมีลำตัวความยาวไม่เกิน 1.5 เซนติเมตร และแตนจะมีรูปร่างที่ผอมเพรียวกว่าต่อ และยังมีความแตกต่างในด้านการสร้างรัง ที่ต่อจะมีลักษณะการสร้างรังเป็นทรงกลม ส่วนต่อแตนจะมีการสร้างรังหลากหลายรูปแบบ ทั้งเป็นรูปฝักบัว เป็นแผ่น หรือเป็นสายยาว

    ต่อ                                  รังต่อ
 
  
แตน                                         รังแตน

เคยสงสัยหรือไม่ว่า ต่อ แตนหรือแม้แต่ผึ้งที่ต่อยเราเป็นตัวผู้หรือตัวเมีย...

                อวัยวะที่เป็นอาวุธสำคัญของต่อ แตน ซึ่งเป็นที่รู้จักกันเป็นอย่างดี คือ เหล็กไน ที่ซ่อนอยู่ตรงปลายส่วนท้องของแมลง มีการพัฒนามาจากอวัยวะวางไข่ โดยถูกปรับเปลี่ยนมาเพื่อใช้เป็นอาวุธสำหรับป้องกันตัว และล่าเหยื่อ ดังนั้นจึงไม่ต้องสงสัยเลยว่า ต่อแตนที่สามารถทำร้ายเราได้คือ ต่อ แตนตัวเมียนั่นเอง

                นอกจากนี้ ต่อ แตนในชนชั้นกรรมกรที่เคยคิดกันว่าเป็นต่อแตนตัวผู้นั่น ไม่เป็นความจริง เพราะต่อแตนกรรมกรทั้งหมดเป็นต่อแตนตัวเมีย ซึ่งมีหน้าที่ปกป้องรัง หาอาหาร และเลี้ยงน้องที่เป็นตัวอ่อน หน้าที่เหล่านี้จะต้องอาศัยความแข็งแกร่ง และอาวุธเหล็กไนที่ร้ายกาจของต่อแตนตัวเมียเท่านั้น

            ต่อ แตนถึงมีพิษร้าย แต่ก็มีประโยชน์ต่อระบบนิเวศ 

                สิ่งมีชีวิตทุกชนิดที่ถือกำเนิดขึ้นมาบนโลก ย่อมต้องมีหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายมาแล้วทั้งสิ้น เช่นเดียวกับต่อ แตน ที่ใครๆ อาจมองว่าเป็นแมลงร้ายที่สร้างความเจ็บปวดและเป็นอันตรายต่อมนุษย์ แต่รู้หรือไม่ว่า ต่อ แตนมีบทบาทสำคัญในการสร้างสมดุลในระบบนิเวศ ด้วยการควบคุมประชากรแมลงชนิดอื่นๆ รวมถึงแมลงศัตรูไม่ให้มีมากเกินไป ด้วยการล่าตัวอ่อนของหนอนแมลงไว้เป็นอาหารสำหรับตัวเอง และตัวอ่อนต่อ แตนที่อยู่ในรัง

                ตัวอย่างต่อ แตนที่มีประโยชน์ต่อมนุษย์ในแง่ของการควบคุมแมลงศัตรูพืช คือ แตนเบียน ซึ่งเป็นแมลงที่มีพฤติกรรมการวางไข่ในตัวอ่อนของแมลงชนิดอื่นๆ และตัวอ่อนของแตนเบียนจะเจริญเติบโตอยู่ภายในพร้อมกับกินแมลงเหล่านั้นเป็นอาหาร

                เรื่องราวที่น่าสนใจของ ต่อ แตน แมลงร้ายที่โลกต้องการยังมีให้ติดตามอีกหลายเรื่อง ผู้สนใจสามารถเข้าชมได้ที่นิทรรศการต่อ แตน แมลงร้ายที่โลกต้องการ ณ พิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยา อพวช. ตั้งแต่วันนี้ จนถึงวันที่ 26 กันยายน 2552