Goniothalamus aurantiacus R.M.K.Saunders & Chalermglin  
พบเฉพาะในพื้นที่อำเภอสังขละและทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี

เป็นปาหนันที่มีการเก็บตัวอย่างต้นแบบโดย C.F. Beusekom ชาวเนเทอร์แลนด์ ร่วมกับ ดร. จำลอง เพ็งคล้าย เมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2511 จากอำเภอสังขละ จังหวัดกาญจนบุรี มีสภาพเป็นพรรณไม้ถิ่นเดียวของไทย (endemic to Thailand) ขึ้นอยู่เฉพาะในพื้นที่อำเภอสังขละและทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี ที่ระดับความสูง 600 เมตร ตัวอย่างแห้งต้นแบบ (type specimen) เก็บอยู่ที่หอพรรณไม้คิว ประเทศอังกฤษ มีลำต้นสูง 5-9 เมตร  ดอกเดี่ยว ออกตามลำต้นหรือตามกิ่ง กลีบดอกเรียง 2 ชั้นๆ ละ 3 กลีบ กลีบดอกชั้นนอกสีเหลืองนวล กลีบดอกชั้นในสีชมพูอ่อน

ปาหนันเมืองกาญจน์ มีฤดูออกดอกในเดือนมีนาคม ดอกบานอยู่ได้ 2-3 วัน เมื่อดอกบานมีกลิ่นหอมอ่อน มีผลแก่ในช่วงเดือนกันยายน ชอบขึ้นอยู่ในพื้นที่ป่าดิบชื้น ตามริมลำธารบริเวณเขาหินปูน ซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะที่แตกต่างจากป่าชนิดอื่นๆ การนำเมล็ดแก่หรือต้นกล้าจากถิ่นกำเนิดเดิม มาเพาะปลูกในพื้นที่ใหม่ ซึ่งมีสภาพแวดล้อมแตกต่างออกไป ปรากฏว่าต้นกล้าไม่สามารถปรับตัวได้ ดังนั้นในปัจจุบันจึงยังไม่สามารถปลูกปาหนันเมืองกาญจน์ได้

ภาพดอกปาหนันเมืองกาญจน์

ภาพผลปาหนันเมืองกาญจน์

อ้างอิง : Saunders RMK, Chalermglin P. 2008. A synopsis of Goniothalamus species (Annonaceae) in Thailand, with descriptions of three new species. Botanical Journal of the Linnean Society 156:355-84

ข้อมูล-ภาพ : ดร.ปิยะ เฉลิมกลิ่น สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย